Septembre (Σεπτέμβριος) : Γιατί θεωρείται ο μήνας του τέλους των διακοπών και πώς εξηγείται ιστορικά; Παιδιά, φοιτητές, εργαζόμενοι… Για τη συντριπτική τους πλειοψηφία, βρίσκουν τον δρόμο της επιστροφής στις τάξεις και στα γραφεία τον Σεπτέμβριο με έναν κόμπο στο στομάχι. Αλλά γιατί ο Σεπτέμβριος πάντα προκαλεί τα ίδια συναισθήματα ; Πρέπει να πάμε πίσω στον 13ο αιώνα για να βρούμε την αρχή μιας ιστορικής εξήγησης.
Ποιος είναι υπεύθυνος για αυτή την ανάπαυλα ; Ο πάπας!
Η πρώτη ανάπαυλα εμφανίστηκε επίσημα τον Μεσαίωνα μετά από απόφαση του Πάπα Γρηγόριου Θ’ το 1231. Όχι για όλους, αλλά για τους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Παρισιού, που ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα: «Οι δάσκαλοι που δίδασκαν εκεί συνειδητοποίησαν ότι όταν έφτασε ο Αύγουστος, πολλοί φοιτητές εγκατέλειψαν το Πανεπιστήμιο για να βοηθήσουν τις οικογένειες τους με δουλειά στα χωράφια. Για αυτό ο Πάπας έπρεπε να περάσει μια παπική βούλα-εγκύκλιο για να ανοίξει έναν μήνα όπου δεν θα γινόντουσαν μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού», αναφέρει λεπτομερώς ο Laurent Vidal.
Ωστόσο, σήμερα, παρά τη διατήρηση των καθολικών θρησκευτικών εορτών στο ημερολόγιo μας, η έναρξη της σχολικής χρονιάς δεν έχει πλέον τίποτα ιερό. Μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα, την εποχή της δημόσιας εκπαίδευσης, άρχισε να επικρατεί η ιδέα να δημιουργηθεί αυτό το κενό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Οι Νόμοι του Jules Ferry : o 19ος αιώνας, η Θέσπιση των Διακοπών.
Το 1881, ο Jules Ferry εξήγγειλε την θέσπιση ενός μήνα καλοκαιρινών διακοπών… αλλά μόνο για τους σκηνοθέτες και τους βοηθούς τους, δεδομένου ότι ο νόμος του όριζε ότι το σχολείο έπρεπε να παραμείνει ανοιχτό όλο το χρόνο. «Οι παιδικοί σταθμοί μπορούν να είναι κλειστοί μόνο τις Κυριακές και τις επίσημες αργίες, δηλαδή: 1 και 2 Ιανουαρίου, Δευτέρα του Πάσχα, Κοίμηση της Θεοτόκου, Ημέρα των Αγίων Πάντων, Χριστούγεννα και εθνική εορτή», όριζε το διάταγμα της 2ης Αυγούστου 1881.
Οι δάσκαλοι, θεωρητικά, επωφελούνταν οικονομικά από αυτό κατά την περίοδο του καλοκαιριού. Ωστόσο, ήταν πραγματικά δύσκολο αφού έπρεπε να εξασφαλίσουν τη μόνιμη λειτουργία του ιδρύματος όλο το χρόνο.
Μόνο με το διάταγμα της 24ης Ιουλίου 1905, οι σχολικές διακοπές έγιναν επίσημα έξι εβδομάδες για τα παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου, καθώς και για το προσωπικό. Επιπλέον, ο νομάρχης είχε το δικαίωμα να μειώσει τη διάρκεια του κλεισίματος των νηπιαγωγείων σε δεκαπέντε ημέρες, αλλά μόνο εάν κατάφερνε να βρει αντικαταστάτη, καθώς το κείμενο εγγυάται επίσημα στο προσωπικό το δικαίωμα ενάμιση μήνα άδεια. Ωστόσο, “κάθε μέρος της περιοχής στη Γαλλία είχε τελείως διαφορετικά ημερολόγια. Έπρεπε να περιμένουμε μέχρι το 1939 για να έχουμε μια πρώτη εναρμόνιση στη Γαλλία. Και τότε είχαμε ένα ημερολόγιο που πήγαινε από τα μέσα Ιουλίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου επειδή περιελάμβανε τη σοδειά και τη δουλειά στα χωράφια», διευκρινίζει ο Laurent Vidal.
Οι διακοπές στην Κοινωνική Ζωή & οι πρώτες Άδειες
1936: Η άδεια μετ’ αποδοχών εισάγεται σε νόμο από το Λαϊκό Μέτωπο (Front Populaire) μέσω της κυβέρνησης του Λεόν Μπλουμ. Μια εξαιρετικά πολιτική κοινωνική πρόοδος. Ο Jean-François Chanet μας καλεί επίσης να θυμηθούμε την απάντηση του Léon Blum στους κατηγόρους του, στη δίκη του Riom, που ξεκίνησε από τον Vichy το 1942 εναντίον ορισμένων πολιτικών ηγετών της Τρίτης Δημοκρατίας: «Αυτός ο νόμος, σε συνδυασμό με το θεσμό, τη δημιουργία ενός Υφυπουργείου του Κράτους για τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητισμό, ήταν η βάση μιας εκ των κατηγοριών που είχαν δημιουργήσει εναντίον μου.Με κατηγόρησαν ότι έκανα τους Γάλλους εργάτες να χάσουν την όρεξη για δουλειά και ότι τους ενθάρρυνα, αυτό που οι αξιωματούχοι ονόμασαν «πνεύμα απόλαυσης και ευκολίας».
Η βιομηχανοποιημένη Γαλλία, ο Τουρισμός & ο Σεπτέμβρης ως το τέλος διακοπών
Το 1959, καθιερώθηκε η οργάνωση της χρονιάς σε τρία τρίμηνα, ή τριάντα επτά εβδομάδες σχολικής εκπαίδευσης. Το 1961, το κενό του καλοκαιριού διήρκεσε από τα τέλη Ιουνίου έως τα μέσα ή τα τέλη Σεπτεμβρίου. Είκοσι χρόνια αργότερα, αυτή η εναρμόνιση θα είναι οριστική και αυτή τη φορά οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος θα επηρεαστούν.
Από το 1961, το Υπουργείο Τουρισμού παρενέβη στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τις ημερομηνίες των σχολικών διακοπών, όπως εξηγεί ο Jean-François Chanet: «Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη κατανομής των τουριστικών ταξιδιών στην πραγματικότητα οδηγεί στην κατανομή των ακαδημιών σε δύο ομάδες. Α και Β, στο διάταγμα της 5ης Ιουλίου 1965. Το μέτρο είχε πειραματικό χαρακτήρα και τερματίστηκε το 1970. Όμως η πίεση προς αυτή την κατεύθυνση παρέμεινε αρκετά ισχυρή ώστε από το 1971 το διάταγμα της 23ης Ιουνίου διχάζει τις ακαδημίες όχι πλέον σε δύο ομίλους αλλά σε τρεις ζώνες, Α, Β και Γ». Δεν υπήρξε καμία αλλαγή από τότε.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, σε μια κυρίως βιομηχανοποιημένη Γαλλία, το βάρος των αγροτικών δραστηριοτήτων στην κοινωνική ζωή ήταν όλο και λιγότερο σημαντικό, ισχυρίζεται ο Laurent Vidal: «Απελευθερώνουμε τους εαυτούς μας από αυτή την ανάγνωση των αγροτικών εποχών για να δικαιολογήσουμε τις διακοπές. Οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος θα επιλεγούν σύμφωνα με μια νέα κυρίαρχη δραστηριότητα: τον τουρισμό».
«Το σχολείο υπακούει τώρα στη βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου», σημειώνει ο ιστορικός Antoine Prost στο βιβλίο του Ιστορικές προοπτικές για την εκπαίδευση στη Γαλλία, 19ος-20ος αιώνας (Παρίσι, Μπελίν, 2007). Και όπως προσθέτει ο Laurent Vidal: «Το σχολικό ημερολόγιο είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων με τις οικονομικές δυνάμεις. Γιατί οι διακοπές είναι μια ευκαιρία για τον τουρισμό, καλοκαίρι, χειμώνα ή μεταξύ των εποχών, να επωφεληθεί από αυτό το οικονομικό απροσδόκητο κέρδος. Να έχει δηλαδή οικογένειες που θα είναι καταναλωτές αυτών των τουριστικών δραστηριοτήτων».
Πηγή πληροφοριών : https://www.radiofrance.fr/franceculture/septembre-sonne-le-glas-des-grandes-vacances-mais-pourquoi-cette-date-5076711
